De dood, het vaak is een moeilijk onderwerp. En al helemaal als je dit moet uitleggen aan een kind. Het liefst stel je het gesprek uit. En toch helpen we kinderen er meer mee om er wél open en eerlijk over te zijn. Daarom deze keer ons onderwerp van gesprek: kinderen en praten over de dood.
Praten en leren over
verlies en afscheid
Ooit gaan we dood, dat is zeker. En dat we in het leven afscheid moeten nemen van naasten is ook een feit. Sterven en afscheid nemen horen bij het leven. Waarom is erover praten dan niet vanzelfsprekend? En waarom is het niet de standaard dat we onze kinderen vertellen en leren over de dood?
Hoewel het wel een onderwerp is op sommige scholen, is leren over de dood geen vast onderdeel van het lespakket. Natuurlijk, we zeggen niet dat elke school er verplicht over moet praten met hun leerlingen. Maar het onderwerp bespreekbaar maken, kan kinderen helpen om vertrouwd te raken met verlies en afscheid. Ook thuis erover praten, helpt kinderen om beter te begrijpen wat de dood is en betekent.
Eerlijkheid en nieuwsgierigheid
Kinderen die leren omgaan met verlies hebben een voorsprong wanneer ze in hun jonge leven te maken krijgen met de dood. Als er niet eerder met ze over gesproken is, zal het moeilijker te begrijpen zijn als een familielid of huisdier overlijdt. Of als er een klasgenootje of vriendje wegvalt. Uiteraard willen we kinderen beschermen, we willen voorzichtig zijn. Maar de dood hoort bij het leven, het is onvermijdelijk.
Daarom: wees zoveel mogelijk eerlijk tegen kinderen. Ze kunnen meer aan én begrijpen dan wij als volwassenen soms denken – natuurlijk hou je rekening met de leeftijd van het kind. Bovendien zijn kinderen nieuwsgierig. Ze willen graag leren en weten, ze zullen vragen stellen. Het gesprek kon wel eens gemakkelijker gaan én mooier zijn dan u vooraf dacht.
Een doodgewoon onderwerp
Doodgewoon je werk doen. Voor de één de normaalste zaak van de wereld, voor de ander letterlijk ‘gewoon’ met de dood bezig zijn. “De dood hoort bij het leven”, horen wij vaak. Maar regelmatig blijkt het een onderwerp waar niet of nauwelijks over gepraat wordt. En al helemaal niet met kinderen, want die moeten zoveel mogelijk beschermd worden tegen allerlei grote-mensen-zaken. Maar dan overlijdt er plotseling een vriendje of een vriendinnetje. Hoe gaan we daar als ouders mee om? Hoe gaan leerkrachten daarmee om?
Voor kinderen heeft dit een gigantische impact, helemaal als er nooit over gesproken is. En het gesprek over de dood is lastig, dat zal ik niet ontkennen. Met name ouders die in hun eigen jeugd toch bij oma moesten kijken terwijl ze dat niet wilden – of het juist wel wilden en niet mochten – hebben vaak een soort angst ontwikkeld voor alles wat met de dood te maken heeft. Hierdoor gaan zij het gesprek uit de weg, terwijl die angst ongemerkt overgebracht wordt op hun kinderen. Maar ook als je ziek bent en je weet dat je einde nadert, kan het heel moeilijk zijn om het gesprek aan te gaan over wat komen gaat. Respect voor allen die de confrontatie met het onvermijdelijke wel aandurven!
Als we onze kinderen wegwijs willen maken in het ‘proces des levens’, mag het einde niet ontbreken. Een goede hulp daarbij is het lespakket Doodgewoon in de klas. Ontwikkeld door deskundigen en speciaal voor scholen, maar ook heel informatief voor ouders, waarbij de dood in alle openheid centraal staat. Scholen kunnen dit pakket gratis aanvragen, met de mogelijkheid voor een gastles door een ervaringsdeskundige. Voor iedereen de moeite waard om de website doodgewoonindeklas.nl eens te bekijken én het gesprek aan te gaan, ook als u geen kinderen heeft.
Wilt u meer weten over dit onderwerp? Belt u ons gerust, wij helpen u graag op weg.
Rouwcafé Steenwijk, dinsdag 13 december 2022
Tijd: 19.30 - 21.00 uur (inloop vanaf 19.00 uur)
Locatie: De Heren van de Rechter, Markt 72, Steenwijk
